گونه‌ها و شیوه‌های اجرا - مکان‌های اجرا - بخش سوم

سالن‌های یک سویه (محاطی)
End Stage

در این سالن‌ها صندلی به گونه‌ای تعبیه شده که تماشاگران فقط در یک سو و معمولا انتهای سالن می‌نشینند و اتاق کنترل نور و صدا بالای سرشان قرار دارد. این سالن‌ها معمولا از عمق میدان زیادی برخوردار هستند و  نمونه‌های آن عموماً در تئاترهای دانشگاهی دهه‌ی ۱۹۶۰ به چشم می‌خورد. امّا ایرادی که بر این طرح وارد است، ایجاد فضای نمایشی عریضی است که سبب کاهش تمرکز تماشاگر در برقراری ارتباط او با بازیگر ــ که یکی از اساسی‌ترین ارکان طراحی سالن‌های تئاتر است ــ می‌شود.

Whitney Museum of American Art, Susan and John Hess Family Theater and Gallery
New York, New York, USA

Architect: Renzo Piano Building Workshop | Cooper, Robertson & Partners
Service: Programming, concept design, theatre planning, and theatre equipment design and specification
Seat count: 171
www.whitney.org

Center Theatre Group, Kirk Douglas Theatre
Culver City, California, USA
Architect: Steven Ehrlich Architects
Services: Programming, concept design, theatre planning, theatre equipment design and specification
Seat count: 317
www.centertheatregroup.org

Pegasus Theatre
Oxford, UK
Architect: Feilden Clegg Bradley Studios
Services: Theatre planning, concept design, theatre equipment design and specification, and stage engineering
www.pegasustheatre.org.uk

• سالن‌های چندکاره

(Flexible theatres)

سالن‌های چندکاره یک عنوان کلی‌ست که به سالن‌هایی اطلاق می‌شود که محل قرارگرفتن تماشاگران و محل اجرا می‌تواند کاملا به تبع هر اجرا متغیر باشد. این سالن‌ها می‌توانند به هر فرم محاطی، نعل‌اسبی و مرکزی درآیند و البته امکان تعامل تماشاگران و بازیگران در این سالن‌ها بسیار گسترده است. برای اجراهایی که به پرفرمنس نزیک می‌شوند این نوع از سالن‌ها مناسب‌تر اند. این عنوان به سالن‌هایی منجمله اجراهای محیطی، پرومناد، بلک‌باکس، استودیوها و مرکزی‌ها (کورتیارد) اطلاق می‌شود.

اجراهای محیطی
Environmental theatre

در این نوع تئاتر معماری فضا به محیطی برای عملکرد کامل مخاطب و بازیگران نمایش تبدیل می‌شود. در این تئاتر ممکن است عملکردها در یک یا چند نقطه متمرکز شوند، به همین دلیل فضای فیزیکی بخش مهمی از این نوع از تئاتر محسوب می‌شود. تئاتر محیطی تئاتری‌ست که همسو با محیط اجرا شکل می‌گیرد و از تمامی امکانات محیط به فراخور موضوع نمایش بهره می‌جوید. جایگاه تماشاچیان در این نوع تئاتر شامل پلت‌فرم‌ها و سطوح مختلفی است مانند؛ بالکن‌ها، رمپ‌ها و داربست‌های اطراف استیج بازی که به داخل جایگاه تماشاچیان نفوذ می‌کند، است. در این بخش مرز بین تماشاچیان و بازیگران از بین می‌رود در این نوع فضای تئاتری، جایگاه برای تماشای تئاتر وسیع و فضای بازی نیز وسیع‌تر است. در تئاتر محیطی از تماشاچیان برای شرکت در روند بازی دعوت می‌شود و تمام اتفاقات در یک چهار چوب بسته اتفاق نمی‌افتد. علاوه بر این تجربه داشتن چندین نقطه تمرکز همزمان به جای یک نقطه تمرکز سنتی به خاطر وجود چندین سن و استیج همزمان در صحنه نمایش، را نیز در این گونه تئاتر منعطف تجربه می‌کنیم. مفهوم تئاتر محیطی توسط گروه‌های هنری رادیکال مثل، گروه بین‌المللی والفییر استیت در انگلیس و تئاتر برد و پاپر در آمریکا، با شدت بیشتری دنبال شد و گسترش پیدا کرد، هردو گروه تئاتر را در نیمه قرن بیستم و ابتدای قرن بیست و یکم به خیابان‌های شهر بردند  این‌گونه از تئاتر در واقع ارتقا یافته و یا می‌توان گفت دنباله رو نمایش‌های سنتی و مناسبت‌های قومی و آئینی است. دو تعریف Outdoor theatre و street theatre زیر مجموعه‌های تئاتر محیطی هستند.

در نهایت امروز این گونه تئاتر در نقاط مختلف جهان در حال اجراست و به لحاظ جامعه‌شناسی و روان‌شناسی این گونه تئاتر برای ارتقاء سلامت جامعه و ایجاد پویایی، ارتقاء اعتماد جمعی و بالا رفتن تعامل بین شهروندان می‌شود.

National Theatre
London, UK

Architect: Sir Denys Lasdun and Partners
Services: Theatre planning, and theatre equipment design and specification; Concept design (Cottesloe Theatre) and architectural lighting
Seat count: 400, 890, 1160
www.nationaltheatre.org.uk