گونه‌ها و شیوه‌های اجرا - مکان‌های اجرا - بخش چهارم

فضاهای پرومنید (گردشی)
Promenade theatre

برای عبارت Promenade از ترجمه‌ی کردشگری یا گردشی استفاده شده که معمولا رسا نیست. تئاتر پرومنید یا ایمرسیو یا اینستالیشن تئاتر، تئاتری است که در بخش نشیمن، صندلی ثابتی وجود ندارد و اغلب به مخاطبان اجازه داده می‌شود که ایستاده با عملکردهای صحنه ترکیب شوند؛  یا چند اجراگر تماشاگران را با خود به بخش‌های مختلف هدایت می‌کنند، لذا مخاطب همواره در حال حرکت است و همین امر نیز ویژگی اصلی این گونه از تئاتر است. مکان در چنین اجراهایی بیش از امکانات نور و صدا می‌بایست واجد فضاهای بیرونی و درونی متفاوت باشد.

تاریخچه بوجود آمدن این گونه مقارن است با تئاتر مدرن در قرن 19 و با مراسم‌ها و نمایش‌های گردشگری فرانسه آغاز می‌شود اما اوج اعتلای خود را در انگلیس می‌یابد. کنسرت‌های خیابانی که در سال 1830 آغاز شد تماس و مشارکت مردم با گروه از نزدیک موجب شکل‌گیری و قوت این نوع تئاتر شد. در این گونه تئاتر مخاطب و بازیگر در بخش‌هایی از نمایش باهم همراه و هم بازی می‌شوند در واقع بازیگر تماشاچی را به واکنش و بازی وا می‌دارد.  صحنه و زمینه بازی در این گونه تئاتر مرزی با قسمتی که تماشاچی ایستاده یا نشسته به تماشا می‌پردازد ندارد و گاهی این مرز فقط با توده و تجمع تماشاچیان مشخص می‌شود نه با مرزبندی منظم و مشخص همانند تئاتر‌های کلاسیک و سنتی.
در این گونه نمایش نقطه تمرکز وجود ندارد و تماشاچی مدام می‌تواند زاویه دید خود را تغییر دهد و به دور صحنه نمایش راه برود و نمایش را از زوایای متعدد نظاره کند در واقع این نوع تئاتر دارای یک بعد نیست.به انواعی از تئاتر که در مکان‌های گردشی اجرا می‌شوند Immersive theater گفته می‌شود.

The House of Bernarda Alba- The House of Bernarda Alba’ runs in limited engagement at The Tigermen Den, 3113 Royal St

De La Guarda and Fuerza Bruta productions at the Daryl Roth Theatre, New York, NY, USA**- Fuerza Bruta | Theater in New York

www.promenadeplayhouse.com
www.scottisharts.org.uk

بلک‌باکس
Black box theatre

بلک باکس‌ها فضای خالی به شکل مربع یا مستطیل هستند که عموما دیوارها، کف و سقف در آن‌ها به رنگ سیاه هستند. این فضاها اولین بار در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به درخواست هنرمندان غیر رسمی به وجود آمدند. در این مدت تئاتر تجربی کم هزینه به گونه‌ای فعال که قبل از آن هرگز وجود نداشت مورد توجه قرار گرفت و اجرا شد.در بلک باکس‌ها کارگردان می‌تواند به تناسب شیوه اجرا، محل قرار گرفتن صندلی‌ها را تغییر دهد و سن متفاوتی را طراحی کند.

امروزه بلک باکس‌ها به عنوان شناخته شده‌ترین فضای تئاتری انعطاف‌پذیر با ایجاد تناسب میان چیدمان و بودجه، اولین انتخاب تئاتر و مراکز هنری در سراسر جهان هستند. لذا می‌توان گفت با توجه به تغییر ساختار تئاتر در نیم قرن گذشته و نیاز به اصلاحات در امر فضاهای نمایشی و نیز توجه به وجود تخیل به عنوان امری بی حد و حصر فضای بلک باکس‌ها می‌توانند شریک کامل پروازهای خلاقانه یک کارگردان باشند. بنابراین علی‌رغم تصور بسیاری از افراد فضای بلک باکس‌ها محیط مناسب برای خلق آثار خلاقانه و نوآورانه است؛ چرا که فضای انعطاف‌پذیر آن‌ها رابطه بین مخاطب و فضا را همواره دچار تغییر می‌کند و طراحان، مدیران و کارگردانان نیز می‌توانند بدون وجود مانعی چون ساختارهای دائمی به تحقق رویاهای خلاقانه خود بپردازند.

استودیو در تعداد جایگاه، رنگ دیواره‌ها، کف و سقف و همچنین نور از بلک باکس متمایز است، به گونه‌ای که بلک باکس فقط یک فضای مکعبی مستطیل با رنگ فضایی سیاه و یک جایگاه تماشاچیان است.

BRIC Arts | Media House Brooklyn, New York, USA Architect: Leeser Architecture | Thomas W. Lamb (1918 architect) Services: Programming, concept design, theatre planning, and theatre equipment design and Specification Seat count: 75, 250

www.bricartsmedia.org

University of Maryland Baltimore County, The Performing Arts & Humanities Building Baltimore, Maryland, USA Architect: William Rawn Associates | Grimm+Parker Architects Services: Concept design, theatre planning, and performing equipment design and specification Seat count:100, 124, 283, 375

www.umbc.edu

استدیو تئاتر
Studio theatre

در این نوع تئاتر یک یا چند بخش برای نشستن مخاطبان در نظر گرفته می‌شود که عموما این فضای نشستن در سه یا چهار طرف یک اتاق مستطیلی چیده می‌شوند. این‌گونه از تئاترها معمولا دارای کاراکتر معماری کاملی هستند و عناصر به شکل قوی در فضا خود را نمایان می‌کنند. این نوع تئاتر گاها مشابه بلک‌باکس‌ها هستند؛ اما در رنگ داخلی لزوما از مشکی استفاده نمی‌شود. در برخی تعاریف همان بلک‌باکس خوانده می‌شود اما بین استودیو تئاتر و بلک باکس تفاوت‌های کوچکی وجود دارد که همان نوع چیدمان جایگاه تماشاچیان رنگ و نور فضا است.

در استودیو تئاتر همچون گونه‌های دیگر تئاترهای منعطف، مرز بین تماشاچی و صحنه نمایش ناچیز است و صحنه می‌تواند به داخل تماشاچیان نفوذ داشته باشد و تعامل بین تماشاچی و بازیگر برقرار است.

Duke University, Rubenstein Arts Center Durham, North Carolina, USA Architect: William Rawn Associates Services: Programming, concept design, theatre planning, theatre equipment design and specification Seat count: 100-170

www.arts.duke.edu

Moses Brown School, Woodman Center Providence, Rhode Island, USA Architect: Durkee Brown Viveiros Werenfels Architects Services: Programming, concept design, theatre planning, theatre equipment design and specification Seat count: 550

www.mosesbrown.org

سالن‌های مرکزی
Courtyard theater

این اصطلاح طیف وسیعی از اشکال تئاتر را شامل می‌شود که در آن فضا به دو بخش تقسیم می‌شود. یک بخش کاملا برای نشستن و حول یک فضای مرکزی شکل می‌گیرد. بخش دوم یا همان فضای مرکزی معمولا خود شامل دو بخش است که قسمتی به نشستن و قسمتی به صحنه بازی اختصاص می‌یابد. صحنه نمایش خود می‌تواند دارای سکو و یا فاقد آن باشد که لزوما فضای راست گوشه نیست و می‌تواند به هر شکلی باشد. این صحنه‌ها را نیز با نوع نعل‌اسبی یکی می‌دانند. این نوع از سالن‌ها از زمان شکسپیر رواج یافت.

Dr. Phillips Center for the Performing Arts Orlando, Florida, US Architect: Sir Denys Lasdun and Partners Services: Theatre planning, and theatre equipment design and specification; Concept design (Cottesloe Theatre) and architetural lighting Seat count:400, 890, 1160

www.nationaltheatre.org.uk

Woolly Mammoth Theatre Washington, DC, USA Architect: McInturff Architects Services: Concept design, theatre planning, and theatre equipment design and specification Seat count:265

www.woollymammoth.net